Có thể phân loại
vận chuyển hàng hoá theo một số tiêu thức sau:
Theo đặc trưng của con đường và phương tiện vận tải, có các loại
hình vận chuyển : vận chuyển đường sắt, đường thuỷ, đường bộ(ôtô), đường
không (máy bay), đường ống.Đặc điểm cơ cấu chi phí của các loại hình
vận chuyển này như sau:
- Đường sắt: Chi phí cố định cao, chi phí biến đổi thấp;
- Đường thuỷ: Chi phí cố định trung bình, chi phí biến đổi thấp;
- Đường bộ: Chi phí cố định thấp, chi phí biến đổi trung bình;
- Đường không: Chi phí cố định thấp, chi phí biến đổi cao;
Những đặc điểm dịch vụ và chi phí của các loại phương tiện vận tải
Theo đặc trưng sở hữu và mức độ điều tiết của nhà nước, có các loại
hình vận chuyển : vận chuyển riêng, vận chuyển hợp đồng, và vận chuyển
chung.
Vận chuyển riêng
Là loại hình vận chuyển trong đó, các doanh nghiệp (không phải
kinh doanh vận tải)có phương tiện vận tải và tự cung cấp dịch vụ vận
chuyển cho riêng mình.Vận chuyển riêng ít bị điều tiết bởi luật kinh
tế, tuy nhiên phải tuân thủ những điều luật liên quan đến di chuyển
những hàng hoá nguy hiểm, đến an toàn lao động,phương tiện,và các điều
luật xã hội khác do nhà nước ban hành.
Vận chuyển hợp đồng:
Người vận chuyển hợp đồng cung cấp dịch vụ vận tải cho khách hàng có
chọn lọc.Cơ sở của hợp đồng là sự thoả thuận về chi phí và dịch vụ giữa
người vận chuyển và chủ hàng mà không bị nhà nước chi phối. Trong từng
thời kỳ, người vận chuyển hợp đồng bị hạn chế tuyến đường và hàng hoá
vận chuyển, do đó hạn chế lượng khách hàng và khả năng cạnh tranh trực
tiếp với những người vận chuyển chung(vận chuyển công cộng).
Vận chuyển chung(công cộng):
Cơ sở căn bản của hệ thống vận chuyển chung là những người vận chuyển
chung(common carriers). Vận chuyển chung có trách nhiệm cung cấp dịch
vụ với mức giá chung(được qui định)cho công chúng. Quyền hạn vận chuyển
chung có thể cho mọi hàng hoá, hoặc giới hạn chuyên môn hoá cho các
loại hàng. Đồng thời người vận chuyển chung được định rõ khu vực địa lý
hoạt động.
Phân theo mức độ phối hợp các loại phương tiện vận tải, có 2 loại
hình vận chuyển : vận chuyển một loại phương tiện và vận chuyển liên
vận.
Vận chuyển theo từng phương tiện: dịch vụ vận chuyển do từng đơn vị cung cấp bằng cách sử dụng phương tiện vận tải của mình.
Loại hình vận chuyển này cho phép chuyên doanh hoá cao, tạo khả năng
cạnh tranh và hiệu quả. Nhược điểm của loại hình nàylà khi phải vận
chuyển trên nhiều phương tiện vận tải, phải tiến hành giao dịch với
từng người vận chuyển, và, một hệ thống các nghiệp vụ cho từng phương
tiện vận tải đòi hỏi nhiều nỗ lực quản trị và do đó làm tăng chi phí.
Vận chuyển liên vận:
Dịch vụ vận chuyển do một tổ chức phối hợp nhiều
loại phương tiện của nhiều đơn vị vận tải để vận chuyển hàng hóa cho
một doanh nghiệp.
Loại hình dịch vụ vận chuyển này tận dụng ưu thế kinh tế vốn có của
mỗi loại và do đó, cung ứng dịch vụ vận tải thống nhất với tổng chi phí
thấp nhất. Vận chuyển liên vận bao gồm: Giao hàng bằng container; vận
chuyển liên vận đường sắt-đường thuỷ-ôtô;vận chuyển hàng không-ôtô. Mục
tiêu của vận chuyển liên vận là : Thống nhất đặc điểm ưu thế của mỗi
loại để đạt kết quả cao nhất.
